Een duurzame seksuele relatie? Hoe dan?

April 2021 Jeanette de Korte & Rebecca Hermans

‘De seksuele revolutie bracht meer genot, maar bracht zij ook meer intimiteit?’ vraagt Paul Verhaeghe zich af in zijn boek over intimiteit (2018 p. 27). Wat een goede vraag!

Seksuele revolutie alleen goed voor de man?

En tijdens het schrijfproces van dit artikel kreeg ik onverwacht antwoord van Beatrijs Smulders, verloskundige en expert op het gebied van vrouwelijke seksualiteit. Zij heeft de seksuele revolutie als adolescent meegemaakt en volgens haar was de seksuele revolutie vooral een bevrijding voor de mán en de mánnelijke behoefte aan seksuele vrijheid. Volgens haar is het slecht gesteld met de intimiteit in seksuele relaties.

‘je kunt véél beter niet neuken, dan slecht neuken’

Beatrijs vertelt in een interview in de Volkskrant van 14 april 2021 met als titel ‘Je kunt véél beter niet neuken, dan slecht neuken’ dat vrouwen zich hebben aangepast aan de behoefte van de man, maar niet nadenken over hun eigen verlangens in de seksuele relatie. Zij stelt: ‘Seksualiteit, échte seksualiteit gaat bij meisjes en vrouwen over weerloosheid … vrouwelijke seksualiteit draait om ontvankelijkheid. En dan, als iemand bij je binnenkomt: overgave. Dat is het hoogste genot.’ (Berkeljon, 2021).

Deze uitspraken van Beatrijs Smulders over vrouwelijke seksualiteit raken mij en laten mij niet los. Wat is dat toch, dat seksualiteit zoveel vervormingen kent en dat we zo weinig mooie verhalen kennen over een goed, intiem seksleven waar volop van elkaar genoten wordt?

In dit artikel wil ik een drietal aspecten voor het voetlicht brengen die helpend kunnen zijn in een duurzame seksuele relatie vol genot.

1. Intimiteit, een solide bodem

Welk onderzoek er ook op nageslagen wordt, de belangrijkste trend die zichtbaar wordt is dat intimitiet een solide bodem vormt onder een gezonde seksuele relatie.

Intimiteit en tederheid

Het woord intimiteit wordt vaak gekoppeld aan seksualiteit, maar zou beter in verband gebracht kunnen worden met tederheid. Het gaat over alles waardoor de liefdesrelatie tussen man en vrouw gevoed wordt: de knuffel bij thuiskomst, de wandeling ’s avonds door het donker, de knipoog aan tafel en de hand op de schouder bij een moeilijk moment. Intimiteit vormt een belangrijke voedingsbodem voor de seksuele relatie. Het laat merken ‘Ik ken jouw hart en er woont een verlangen in mijn hart om jou nog beter te leren kennen’.

Het doet mij denken aan het lied dat Stef Bos ooit zong:

’t Is alleen de tederheid die telt

Ze mogen alles van mij hebben

Heel mijn leven, al mijn geld

Het is de tederheid die telt.

Intimiteit en tijd

Een forse investering in tijd, aandacht en energie is nodig om het seksleven tot bloei te brengen.
En dat is misschien wel een lastig punt … willen en kunnen we tijd maken voor deze vorm van liefde?
Een kwartier per dag, een avond in de week, een dag per maand een weekend per jaar. Marc Angenent stelt: ‘Er is geen beter relatiefundament, dan dit intimitijdsfundament (2015, p. 42).

2.   Naakt voor de spiegel van de ander; ‘bespiegelingen’

Doordat je tijd met elkaar doorbrengt kan het proces van ‘spiegeling’ plaatsvinden. Dit is volgens Paul Verhaeghe van vitaal belang voor de veiligheid van de seksuele relatie. Verhaeghe plaatst ‘mirroring’ allereerst in de ontwikkelingspsychologische context waarbij kinderen door ‘spiegeling’ taal krijgen bij hetgeen ze voelen (Verhaeghe, 2019). Op die manier leren kinderen zich te uiten en onder woorden te brengen wat er in hen omgaat.

Spiegelen om te kunnen voelen

Dit proces vindt ook plaats in een liefdesrelatie tussen volwassenen. Daardoor ontstaat er bewustzijn dat we een lichaam hebben waar we mee kunnen voelen en waar we over kunnen spreken met als brug de verwoording en de verbeelding. … Minder woorden betekent minder bewuste toegang tot ons lijf. Meer woorden betekent een intiemere afstemming tussen mij en mijn lichaam (Verhaeghe, 2019, pag. 19).

Het helpt om én verbondenheid te voelen én als man of als vrouw bevestigd te worden in de seksuele identiteit. De seksuele identiteit benadrukt juist het anders zijn, het unieke, het eigene. Een prachtig voorbeeld van ‘spiegeling’ vind ik het boek Hooglied in de Bijbel. Daar bezingt de man de schoonheid van de vrouw en de vrouw de schoonheid van de man. Daardoor ontstaat er letterlijk en figuurlijk een ‘vrijplaats’. Een plek die veilig is, waar er niet gepresteerd wordt, maar wel gefantaseerd wordt. Een plek van speelsheid en genot.

“Hoe welgevormd zijn je voeten in je sandalen, prinses!
De ronding van je heupen is als een halssnoer, gemaakt door een kunstenaar.
Je navel is als een ronde kom waarin gekruide wijn niet ontbreekt.
Je schoot is als een tarwehoop door lelies omgeven.
Je beide borsten zijn als twee welpen, de tweeling van een gazelle.
Hooglied 7: 2-4 HSV

Moed 

Het vraagt wel moed … om naakt voor de ander te gaan staan. Die alles van jou ziet en je bemint. Een prachtig verhaal vertelde Debora over de manier waarop zij zich bloot geeft aan haar man. Het is intiem en echt. We mogen even binnen kijken tot in de slaapkamer (zie kader).

3. Seizoenen

Hoge verwachtingen

Door dit voorbeeld zou je toch het idee kunnen krijgen dat de seksuele relatie ‘spannend, avontuurlijk en speels’ moet zijn, waardoor er alsnog druk komt op het verwachtingspatroon. Dat is niet de bedoeling. Zoals er geen druk op de frequentie moet liggen (het ene echtpaar heeft zeker twee keer in de week seks een ander echtpaar is dik tevreden met één keer in de maand) moet je ook vooral sámen het karakter van je seksleven bepalen.

Steeds weer op elkaar afstemmen

Het gesprek over je seksuele relatie, of jij daar tevreden mee bent en of de ander er blij mee is, is echter wel nodig. Juist omdat hier verschillen in behoeften en verlangens naar voren komen die ook nog eens door de tijd heen kunnen verschillen. Wat een heerlijkheid is het om in de veiligheid van je relatie samen te groeien en veranderen in je seksleven. Fijnere seks komt misschien wel met de jaren als je luistert, aangeeft, speels uitprobeert maar ook leest of praat met anderen over wat er allemaal kan.

Seks en het leven

Volgens Marc Angenent (2015) zijn er drie elementen die er voor zorgen dat we een bevredigend seksleven kunnen blijven ervaren: liefde, intimiteit en opwinding. Aan het begin van de seksuele relatie liggen deze drie elementen als cirkels op elkaar. Het is alle drie en ook vaak evenveel aanwezig, waardoor de seksuele relatie vaak als passievol ervaren wordt. Maar zodra de  seksuele relatie zich over langere tijd ontwikkelt komen deze drie elementen meer en meer uit elkaar te liggen. Zwanger zijn, bevallen, borstvoeding geven, kleine kinderen groot brengen zijn factoren die de behoefte aan seksualiteit doen af- of toenemen. Evenals ziekte, rouw en verlies. Ook overgang en erectieproblemen doen een flinke duit in het zakje.

Terug naar het fundament

Wat is het dan mooi om te ontdekken dat het fundament van de seksuele relatie intimiteit is. Daardoor blijft het mogelijk om open te zijn over verlangens en kunnen verliezen op het gebied van de seksuele relatie ook geïncasseerd worden. Want pas als er erkenning is voor het verdriet over wat er niet meer kan zijn, kan er ruimte komen voor iets nieuws. Een relatie is altijd in beweging en staat niet stil. Zo ook de seksuele relatie, die de seizoenen van ons leven doorstaat.

Samenvatting en vragen

Dit artikel bevat een drieluik waarin intimiteit, jezelf bloot geven en de seizoenen in de relatie de revue passeren. En wij moedigen jullie aan om hierover het gesprek in te gaan. Een paar vragen:

1. Intimiteit, een solide bodem-> Hoe ziet tederheid in jullie relatie er uit?
2. Naakt voor de spiegel van de ander; ‘bespiegelingen’ -> Bespreek eens met elkaar of en hoe je jezelf bloot wilt geven. En vraag ook wat dat bij je lief oproept.
3. Houdt rekening met seksuele seizoenen in je relatie -> misschien is de periode waarin je nu verkeert niet de makkelijkste. Spreek eens naar elkaar uit wat je wensen zijn met betrekking tot de frequentie van seks en de aard van jullie seksuele relatie.

Wil je meer verdiepen in dit onderwerp, luister dan naar eerder verschenen podcasts:

• Geen zin meer in seks!?
• Seks volgens de regels..
• Natuurlijk genieten we van seks..!?
• Vette en magere jaren in de liefde